महाराष्ट्रातील सर्व विद्यापीठाच्या सर्व पदवीच्या आवश्यक पूर्तीसाठी सक्तीचा असलेल्या पर्यावरण शास्त्र अभ्यास या विषयाच्या अभ्यासक्रमानुसार मराठी भाषेतील व्याख्यान

सूचना : व्हिडीओ पाहण्यासाठी निळ्या लिंकवर क्लिक करा

The Multidisciplinary nature of environmental studies (पर्यावरणीय अभ्यासाचे बहुविद्याशाखीय स्वरूप)

Definition, scope and importance (व्याख्या, व्याप्ती आणि महत्त्व) https://youtu.be/BUjSQQet34A

Need for public awareness (जनजागृतीची गरज) https://youtu.be/PEs1Yn6-KQg

Social Issues and the Environment (सामाजिक समस्या आणि पर्यावरण)

From Unsustainable to Sustainable development (अशाश्वत विकासापासून शाश्वत विकासाकडे) https://youtu.be/lWbtBFPFEQc

Urban problems related to energy (उर्जेशी संबंधित शहरी समस्या) https://youtu.be/vY744y3jTPA

Water conservation (जलसंधारण) https://youtu.be/3kW6-gZqop4

Rainwater harvesting (पावसाचे पाणी साठवण/ पर्जन्य जल पुनर्भरण) https://youtu.be/GCUIzSWgc9Y

watershed management (पाणलोट व्यवस्थापन) https://youtu.be/Ebrh7gIL4sg

Resettlement and rehabilitation of people; its problems and concerns (लोकांचे पुनर्वसन आणि त्यातील  समस्या) https://youtu.be/YaXnhZduiX8                                                                

Environmental ethics: Issues and possible solutions (पर्यावरण नैतिकता: समस्या आणि संभाव्य उपाय) https://youtu.be/wEqrMCdNjX4

Climate change, global warming (हवामान बदल, जागतिक तापमान वाढ) https://youtu.be/2aCIy7dE028

Acid rain (आम्लवर्षा)  https://youtu.be/4TB6_UpXeas

ozone layer depletion (ओझोन अवक्षय) https://youtu.be/nH2bEhP-lZ0

nuclear accidents and holocaust (आण्विक अपघात आणि विध्वंस) https://youtu.be/wRwqYRwYDbM

Wasteland reclamation (पडीक जमीन सुधारणे) https://youtu.be/K4DhUKOm_18

Consumerism and waste products (उपभोगतावाद आणि कचरा उत्पादन) https://youtu.be/4e0j7oNKmqQ

Environment Protection Act. (पर्यावरण संरक्षण कायदा) https://youtu.be/xn29nuyB3UU

Air (Prevention and Control of Pollution) Act. (वायु (प्रदूषण प्रतिबंध आणि नियंत्रण) कायदा)  https://youtu.be/bsvoyMiYfxE

Water (Prevention and Control of Pollution) Act. (पाणी (प्रदूषण प्रतिबंध आणि नियंत्रण) कायदा)  https://youtu.be/XL17t_dqRV8

Wildlife Protection Act. (वन्यजीव संरक्षण कायदा) https://youtu.be/pzrST-Vlayg

Forest Conservation Act. (वन संवर्धन कायदा)  https://youtu.be/JL5U7Pw5jyk

Issues involved in enforcement of environmental legislation (पर्यावरणीय कायद्याच्या अंमलबजावणी अडचणी) https://youtu.be/t-xCi_0A3Xw

Public awareness (जनजागृती) https://youtu.be/1JBowoyBOZA

Human Population and the Environment (मानवी लोकसंख्या आणि पर्यावरण)

Population growth, variation among nations (लोकसंख्या वाढ, विविध राष्ट्रांमधील फरक) https://youtu.be/tutGH99hDhA

Population explosion - Family Welfare Programme (लोकसंख्येचा स्फोट - कुटुंब कल्याण कार्यक्रम) https://youtu.be/FD_x5xZ4oUs

Environment and human health (पर्यावरण आणि मानवी आरोग्य) https://youtu.be/NqPz1E7HYfA

Human Rights. (मानवी हक्क) 1 https://youtu.be/OLufs7fM5Hs

Human Rights. (मानवी हक्क) 2 https://youtu.be/w8eMIvbVNqI

Value Education (मूल्य शिक्षण) https://youtu.be/-wiNzr_BfO4

HIV / AIDS (एचआयव्ही/एड्स) https://youtu.be/FSf0T39omew

Women and Child Welfare (महिला आणि बालकल्याण) https://youtu.be/y0ri504MdK4

Role of ICT in Environment and human health (पर्यावरण आणि मानवी आरोग्यामध्ये ICT ची भूमिका) https://youtu.be/qyQxhZjr_Fw

Natural resources: (नैसर्गिक संसाधने)

Natural resources (नैसर्गिक संसाधने) https://youtu.be/1E98Smuxh58

Renewable and non- renewable resources (नूतनीकरणीय आणि अनूतनीकरणीय संसाधने) https://youtu.be/wtazR0p8AmM

Natural resources and associated problems (नैसर्गिक संसाधने आणि संबंधित समस्या) https://youtu.be/4vjaCUnTfLY

Forest resources (वन संसाधने) https://youtu.be/JTZ_PG7WGoE

Water resources (जल संसाधने) https://youtu.be/RoHdj6EWyIw

Mineral resources (खनिज संसाधने) https://youtu.be/tYy2633JQkY

Food resources (अन्न संसाधने) https://youtu.be/4l8aPgORoO0

Energy resources (ऊर्जा संसाधने) https://youtu.be/cFlwq4KsY_c

Land resources: Land as a resource (जमीन संसाधने) https://youtu.be/ZpIuuBAMsAY

land degradation (जमिनीचा ऱ्हास) https://youtu.be/s7n9svYuhDA

Man induced landslides (मानवप्रणीत भूस्खलन) https://youtu.be/P_MA-SqKm0E

Soil erosion and desertification (मातीची धूप आणि वाळवंटीकरण) https://youtu.be/DPgvJdY5eoA

Role of an individual in conservation of natural resources. Equitable use of resources for sustainable lifestyles (नैसर्गिक संसाधनांच्या संवर्धनात व्यक्तीची भूमिका. शाश्वत जीवनशैलीसाठी संसाधनांचा न्याय्य वापर) https://youtu.be/hdqQb48XzWk

Ecosystems (परिसंस्था)

Concept,  Structure and function of an ecosystem (परिसंस्था संकल्पना, रचना आणि कार्य) https://youtu.be/GuUEe2YwtXA

Energy flow in the ecosystem (परीसंस्थेतील ऊर्जा प्रवाह) https://youtu.be/P8H9O5yZLFE

Ecological succession (पर्यावरणीय उत्तराधिकार) https://youtu.be/a6UrnYrPL90

Food chains, food webs and ecological pyramids (अन्न साखळी, अन्न जाळे आणि मनोरा) https://youtu.be/A25kDMJzTGU

Forest ecosystem (वन परिसंस्था) https://youtu.be/kzwNsoluyRs

Grassland ecosystem (गवताळ प्रदेश परिसंस्था) https://youtu.be/ED2WwWbEcS0

Desert ecosystem (वाळवंट परिसंस्था) https://youtu.be/8MaHENZ9scA

Water ecosystems -ponds (जल परिसंस्था -तलाव) https://youtu.be/XtSzSwrP1R0

Water ecosystems (streams, lakes, rivers, oceans, estuaries) [जल परिसंस्था (नाले, तलाव, नद्या, महासागर, खाड्या)] https://youtu.be/yknule2gzew

Biodiversity and its conservation (जैवविविधता आणि त्याचे संवर्धन)

Introduction Biodiversity (जैवविविधता परिचय) https://youtu.be/4txeFyJOgL0

Biogeographical classification of India (भारताचे जैव-भौगोलिक वर्गीकरण)  https://youtu.be/Q9O5OE9b3tk

Value of biodiversity (जैवविविधतेचे मूल्य) https://youtu.be/M3plPBrIL1M

Biodiversity at global, National and local levels (जागतिक, राष्ट्रीय आणि स्थानिक पातळीवर जैवविविधता) https://youtu.be/Rk141PtVFE8

India as a mega- diversity nation (भारत एक महाविविध राष्ट्र म्हणून) https://youtu.be/_gQufjczG1A

Hot spots of biodiversity (जैवविविधतेचे हॉट स्पॉट्स) https://youtu.be/kLGyAazIc9s

Threats to biodiversity (जैवविविधतेला धोका) https://youtu.be/WerP6j4_odo

Endangered and endemic species of India (भारतातील लुप्तप्राय आणि नामशेष प्रजाती) https://youtu.be/PWGLlYhKktI

Conservation of biodiversity (जैवविविधतेचे संवर्धन) https://youtu.be/Daxxg16S-kU

Environmental Pollution (पर्यावरण प्रदूषण)

Air pollution (वायू प्रदूषण) https://youtu.be/g8mny9aOHF0

Water pollution (जल प्रदूषण)  https://youtu.be/GGj1rTroBMM

Soil pollution (माती प्रदूषण) 1  https://youtu.be/TBzcwRI4vnU

Soil pollution (माती प्रदूषण) 2  https://youtu.be/DLlZlmfO1-I

Marine pollution (सागरी प्रदूषण)  https://youtu.be/f8UGrOz_vic

Noise pollution (ध्वनी प्रदूषण)  https://youtu.be/0luJHZfCh5o

Thermal pollution (औष्णिक प्रदूषण)  https://youtu.be/c0tkRDPE8kU

Nuclear hazards (आण्विक धोके) https://youtu.be/jYGrh27DOoM

Solid Waste Management (घनकचरा व्यवस्थापन) https://youtu.be/R39Y2-clc54

Role of an individual in prevention of pollution (प्रदूषण रोखण्यासाठी व्यक्तीची भूमिका) https://youtu.be/Dv40d8fOlhU

Disaster management: floods & earthquake (आपत्ती व्यवस्थापन: पूर आणि भूकंप) https://youtu.be/31xXaLlbdtI

Disaster management: cyclone and landslides (आपत्ती व्यवस्थापन: चक्रीवादळ आणि भूस्खलन) https://youtu.be/_dntTBEd_mk

Field Work

Field Work https://youtu.be/bUPhgvMGHjg